De mantelzorgdilemma’s van BCC

Datum: 2 april 2020 - Leestijd: 3 minuten

Nicolette vindt mantelzorg een mooi, maar lastig thema. Als werkgever is ze vanuit maatschappelijke oogpunt bereid om er iets mee te doen. Toch gebeurt er nog niks op de werkvloer.

Nicolette’s dilemma’s:

• Wanneer ondersteun je een medewerker die mantelzorg verleent? En wanneer niet?
• Wie is waar verantwoordelijk voor?
• Welke werkgever moet mantelzorg ondersteunen; de werkgever van de mantelzorger of de werkgever van degene die ziek wordt?
• Hoe lang moet een werkgever een mantelzorger ondersteunen? Is dat een kwestie van maanden of van jaren?
• Wil een werkgever ook een medewerker ondersteunen die mantelzorg verleent aan de buurvrouw of een vriend?
• Welke kosten moet een werkgever dragen en welke kosten zijn voor de werknemer die mantelzorg verleent?
• Bieden wettelijke verlofregelingen de mantelzorg voldoende hulp? Of zijn investeringen in duurzame inzetbaarheid nodig?
• Wat is het rendement van een investering in mantelzorg?

Voor Nicolette is het niet duidelijk waar de grens ligt. “Mantelzorg is lastig te begrenzen. Het begrip wordt steeds breder.

Je kunt als werkgever steeds meer doen, maar alle activiteiten die je onderneemt kosten geld. Wanneer er sprake is van verzuim en er zijn curatieve interventies nodig om problemen te verhelpen, dan zijn we bereid om de kosten te dragen. Datzelfde geldt voor de kosten die samenhangen met onze wettelijke verplichtingen naar mantelzorgers. Maar preventie is een ander verhaal.“

In hoeverre mantelzorg leidt tot werkstress, mindere inzetbaarheid of verzuim weet Nicolette niet. Onder de vrouwen is hoger verzuim, maar er zijn geen aanwijzingen dat mantelzorg hiervan de reden is. Op de HR-afdeling van Nicolette waren in haar tijd bij BCC twee mantelzorgers actief. Zij hebben weleens beroep gedaan op kortdurend en langdurend zorgverlof, maar nooit op mantelzorgverlof.

Dat collega’s naast hun werk zorg verlenen, heeft Nicolette wel aan het denken gezet. “Stel dat ik zelf ziek word en mijn man moet de zorg voor mij opnemen. In hoeverre kan hij dat met zijn werkgever regelen? Hoe ga je dat oplossen? Langdurig verlof is geen optie, want dat is onbetaald en ik heb een gezin met drie kinderen te onderhouden. Geen geld op de plank betekent dat er al snel schuldeisers op de stoep staan.”

Door het persoonlijk te maken, en op zichzelf te betrekken, heeft ze ingezien dat mantelzorg complexe materie is. De situatie verschilt per individu. Nicolette is van mening dat werkgever en werknemer beide verantwoordelijkheid dragen.

“Mensen hebben het privé steeds drukker. Het is niet alleen mantelzorg die tot overbelasting leidt. Het is het hele plaatje. Ik vind het niet reëel om alle kosten op het bordje van de werkgever te leggen. De werknemer heeft de verantwoordelijkheid om zijn eigen balans te zoeken in het leven. De werkgever heeft de verantwoordelijkheid om de medewerker te ondersteunen waar het kan en financieel verantwoord is.”

Eerst moet je het intern eens zijn over de definitie die je hanteert. Daar is bij BCC hard over nagedacht. De omschrijving die nu voorligt luidt: mantelzorg is hulp geven aan je directe sociale omgeving. De zin heeft alweer tot discussie geleid. “Want hoe kun je dit toetsen? Natuurlijk is dat een kwestie van vertrouwen, maar als je iets wilt regelen en structuur wilt aanbrengen, dan zoek je automatisch naar een mechanisme om controle uit te voeren. Het is mooi dat je voor je ouders of voor je man wilt zorgen, maar moet een werkgever je ook steunen als je voor je buurman zorgt? Uiteindelijk is mantelzorg ook een financiële kwestie. Waar ga je in investeren?”

Voorlopig biedt BCC geen preventieve interventies maar dat kan veranderen als mantelzorg in de nieuwe cao als secundaire arbeidsvoorwaarde wordt aangemerkt. Daarover zijn onderhandelingen gaande. Wanneer BCC en de vakbonden een akkoord bereiken, zal beleid worden opgesteld.

“Als er nu iemand vraagt of hij later kan beginnen of eerder naar huis mag, omdat hij voor zijn vader of moeder moet zorgen, hebben we het antwoord niet paraat. Dit wordt meestal in de dagelijkse praktijk opgelost (maatwerk zonder regelkader). We zullen daarom eerst antwoord moeten vinden op dit soort dilemma’s. Om vervolgens de leidinggevenden te faciliteren om het goede gesprek met medewerkers te voeren, zodat ze samen kijken naar oplossingen. Maar zover is het nog niet. Mantelzorg ligt op de tekentafel.”