Overtuig uw bedrijf dat werkstress een issue is
Werkstress zorgt voor 35% van het totale verzuim in Nederland. Het speelt bij elk type werk. Gezondheidswetenschapper Esther Wegter-Hilbers vertelt hoe u werkstress effectief aanpakt.
Werkstress ontdekken? Zo deed dit ziekenhuis het
Werkstress is voor elke branche een groot probleem. Als werkstress ook in uw bedrijf speelt, wilt u er natuurlijk iets aan doen. We vertellen u graag hoe u dat doet en beginnen met het ontdekken van de risico’s. En bij een concreet project. Adviseur zorg en bedrijfszorg Aukje vertelt hoe een klant van ons (een ziekenhuis) de oorzaken van werkstress in kaart bracht.
19 oktober 2016 5 minuten
Breng de risico’s in kaart
Er zijn vele best practises voor een goede risicoanalyse:
- Het medewerkertevredenheidsonderzoek is een goede basis. Daarin hebben uw medewerkers aangegeven wat voor hen de belangrijkste problemen zijn op de werkvloer. Een aantal hiervan is altijd aan werkstress toe te schrijven.
- Denk ook aan cijfermateriaal van de arbodienst, info uit functionerings-, evaluatie- en exitgesprekken en rapportages uit teamoverleggen. Die bieden aanknopingspunten om de stressoorzaken in kaart te brengen.
- Ook de analyse van gegevens uit het Preventief Medisch Onderzoek (PMO) geeft inzicht.
- Vergeet de data en cijfers van de zorgverzekeraar niet, bijvoorbeeld branchegegevens en de analyses van de zorgconsumptie.
Maar vaak zijn deze onderzoekgegevens niet voldoende. Dan moet u aanvullend risico-onderzoek doen om de échte oorzaken en achtergronden van werkstress boven tafel te krijgen.
Bepaal het perspectief van de risicoanalyse
Meestal wordt in een onderzoek over werkstress ingezoomd op de oorzaken: werkdruk, gebrek aan controle, ontevredenheid, agressie of intimidatie. Medewerkers wordt dan gevraagd om te beoordelen of zij die problemen herkennen in het werk. Dat biedt natuurlijk goede inzichten.
CZ was betrokken bij een traject om de werkstress aan te pakken in een ziekenhuis. We dachten mee in de aanpak van het onderzoek en de latere interventies. De interne HR-adviseur zag het probleem van werkstress al langer. Maar de oorzaken ervan waren nog niet echt bekend. Het projectteam koos voor een heel ander perspectief dan gewoonlijk bij een risicoanalyse. Men vroeg in het onderzoek niet naar de oorzaken van werkstress.
In plaats daarvan werd de focus gelegd op “floreren”: hoe kun je in je werk tot bloei komen?
Floreren is het tegenovergestelde van stress
De focus op “floreren” bracht de nodige nuances. Het kan wel heel druk zijn, maar iemand krijgt pas vleugels als dat door de organisatie wordt gezien en gewaardeerd. Worden de inspanningen niet gezien? Dan wordt werkdruk uiteindelijk werkstress.
Op deze manier onderzocht het ziekenhuis hoe iemand kan floreren in het werk. En welke de belemmeringen daarvoor waren. Want dan had men ook de oorzaken van werkstress in beeld. Zo kan het perspectief in het onderzoek kantelen van negatieve ervaringen naar positieve uitgangspunten.
Het kan wel heel druk zijn, maar als dat door de organisatie wordt gezien en gewaardeerd, dan krijgt iemand vleugels.
Kies een praktische uitvoering van de risicoanalyse
De juiste uitvoering van het onderzoek bepaalt natuurlijk het succes ervan. Als u kiest voor een vragenlijst, houd dan rekening met de volgende aandachtspunten:
- Is het invullen van een vragenlijst voor iedereen even eenvoudig?
- Voelt iedereen zich vrij en veilig genoeg om eerlijk te reageren?
- Zijn de gegevens anoniem, snel, gestructureerd en gemakkelijk te verwerken?
- Onderzoeken we met de vragen wel wat we willen weten?
In ons contact met klanten merken we dat de opzet van een onderzoek vaak maatwerk is. Maar dat hoeft niet altijd. We hoeven niet steeds het wiel uit te vinden. Bij het ziekenhuis wilde het projectteam bijvoorbeeld zelf een vragenlijst opstellen. Terwijl er voor hun doelstellingen gewoon vragenlijsten te verkrijgen waren.
Goed onderzoek doen is een expertise die niet altijd intern aanwezig is. Daarom adviseerden we de vragenlijst en de verwerking te beleggen bij een onderzoeksbureau waarmee we goede ervaringen hadden en dat gespecialiseerd is in medewerkersonderzoek.
Maak het onderzoek maximaal zichtbaar
Maak bij de start van het onderzoek duidelijk dat het menens is: het vraagt de mening van iedereen, in alle lagen van de organisatie. Geef ook duidelijk aan wat de volgende stappen zijn, zodat iedereen weet waaraan hij of zij bijdraagt. En niet onbelangrijk: start het onderzoek met maximale zichtbaarheid, het liefst face-to-face, op de werkplek.
Het ziekenhuis koos bij de start voor 2 acties om die zichtbaarheid te bevorderen:
- Medewerkers kregen het onderzoek persoonlijk uitgereikt, bij de personeelsingang.
- Fruit in de kantine werd bestickerd met aansporingen om aan het onderzoek mee te doen.
Dit leidde tot een grote bekendheid van het onderzoek en hoge respons.
Neem de tijd om van analyse naar projecten te komen
De risicoanalyse moet natuurlijk leiden tot plannen en aandachtspunten. Maar: het vraagt tijd om van een goede analyse naar projecten en interventies te komen.
Vanwege de positieve insteek van “floreren” was de respons op het werkstressonderzoek in het ziekenhuis goed. Het projectteam kwam tot een aantal aandachtspunten. Als directe interventie werden werkgroepen opgericht om de belangrijkste problemen aan te pakken.
De juiste volgorde was daarbij natuurlijk cruciaal. Allereerst de risicoanalyse die we gezamenlijk uitvoerden (en financierden vanuit de zorgverzekering) en daarna de juiste interventies.
Meer over werkstress
Ontdek het verzuim per branche
In elke branche zorgt werkstress voor afnemende productiviteit, verzuim en extra kosten. Maar liefst 1 op de 7 medewerkers in Nederland heeft burn-out klachten als piekeren, slecht slapen en energiegebrek. Bekijk de samenvatting van het TNO-rapport.
Blijf op de hoogte
Ontvang onze nieuwsbrief voor HR-professionals met actuele thema’s rondom gezondheid en duurzame inzetbaarheid.