Uitbreiding van Academie voor zelfzorg versterkt zelfredzaamheid in Zuid-Limburg

De Academie voor zelfzorg werd in 2018 opgericht en helpt mensen die zorg nodig hebben om zelfredzamer te worden. Denk aan praktische instructies voor bijvoorbeeld wondverzorging, oogdruppelen of sondevoeding zelf toedienen. Ook leren deelnemers hoe ze hun sociale netwerk en digitale hulpmiddelen kunnen inzetten en is er aandacht voor de draaglast van mantelzorgers. Zo houden mensen zelf de regie, blijven ze langer zelfstandig én wordt de druk op zorgprofessionals verlicht. Zorgverleners kunnen zich daardoor meer richten op complexe zorg en kwetsbare patiënten. De Maastrichtse opzet van het Maastricht UMC+, zorgorganisatie Envida en Vitala+ geldt als een voorloper binnen het concept van de Academie van zelfzorg. Inmiddels is dit initiatief ook op veel andere plekken in het land gestart.

Dichtbij huis en digitaal

Met het transformatieplan wordt het bestaande aanbod van activiteiten en trainingen in Maastricht-Heuvelland uitgebreid, en uitgerold naar de Westelijke en Oostelijke Mijnstreek. “Inwoners en mantelzorgers kunnen straks op meerdere plekken terecht voor begeleiding van speciaal getrainde instructeurs”, vertelt Marieke Gerards, die als projectleider Wonen, Welzijn en Zorg bij Zuyderland Care betrokken is bij het transformatieplan. Er wordt een digitaal zelfzorgplatform gelanceerd dat informatie en ondersteuning eenvoudig toegankelijk maakt voor ondersteuning thuis, zowel in geschreven tekst als in illustraties en video’s. Stichting KOMPAZ Nederland, een initiatief van Maastricht UMC+ en het Innovatiefonds Ouderenzorg (IFOZ), speelt hierin een belangrijke rol: zij helpt de aanpak standaardiseren, deelt kennis en ondersteunt andere regio’s bij de uitrol – ook buiten Zuid-Limburg.

Samenwerking zorg en welzijn

De kracht van deze aanpak ligt in de nauwe samenwerking tussen zorg en welzijn. Want zelfredzaamheid draait niet alleen om medische handelingen, maar ook om ondersteuning in het dagelijks leven. Daarom werken artsen, wijkverpleegkundigen, mantelzorgers en welzijnsorganisaties nauw samen, zodat de juiste hulp op het juiste moment komt – door de professional die daar het beste bij past. Zo kan bijvoorbeeld tijdige mantelzorgondersteuning voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken en zelf zorg nodig hebben. Dankzij een goed afgestemde zorgketen – van ziekenhuis tot thuissituatie – weet iedereen wat er speelt en wie wat kan doen. Dat zorgt voor snellere en beter passende ondersteuning.

Steun zorgverzekeraars

CZ en VGZ hebben geen twijfel over de meerwaarde van het transformatieplan. "Zelfredzaamheid geeft mensen grip op hun leven. Dat is belangrijk, juist bij ziekte of ouderdom," zegt Paul Bloemer, manager Regioregie bij CZ namens de beide zorgverzekeraars. "Dankzij de Academie voor zelfzorg krijgen patiënten en mantelzorgers het vertrouwen én de vaardigheden om zelf handelingen uit te voeren die voorheen door (wijk)verpleegkundigen werden uitgevoerd. Doordat er minder afhankelijkheid is van een zorgverlener voor de dagelijkse ondersteuning, ontstaat er ook ruimte om te kiezen voor wat belangrijk in het leven is. En daarnaast zien we dat het druk op de (wijk)verpleegkundige vermindert."

Transformatiegelden

Om de zorg beter te organiseren, spraken landelijke partijen in 2023 in het Integraal Zorgakkoord (IZA) af om meer passende zorg te bieden. Vanuit de door het ministerie van VWS beschikbaar gestelde middelen gaat met de steun van de zorgverzekeraars nu 11,4 miljoen euro naar het plan van Maastricht UMC+, Vitala+, Envida, Meandergroep, Sevagram, Cicero, Zuyderland care, Zuyderland Cure, Elis Thuiszorg, Vivantes, Thuiszorg Groot Limburg, Adelante, Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg (HOZL), Meditta, Zorg in Ontwikkeling (ZIO), Burgerkracht en Mantó, Stichting KOMPAZ Nederland, Movisie en Knooppunt Informele Zorg.